Geschiedenis van Doorwerth
Heerlijke rechten
De geschiedenis van Doorwerth is nauw verbonden aan het kasteel en de Heer van Doorwerth. Met Doorwerth als hoge heerlijkheid kon door de heer recht gesproken worden.
De heerlijkheid omvatte de gronden op de noordkant van de rijn tot de oude oosterbeekseweg. Vanaf 17e eeuw was dit vergroot tot voorbij het oude dorp Wolfheze.
Jacht en visrechten
De heerlijkheid gaf de heer onderanderen jacht en visrechten. Verder had hij recht om tol te heffen, duiven te houden en maalrechten.
Bevolking
Rondom het kasteel en op de heerlijkheid woonden een schamele 200 mensen. Zij waren afhankelijk van de heer voor de pacht, voor hun loon en veiligheid. De inwoners van Doorwerth leefden van landbouw, veeteelt die bestond uit schapen, varkens en koeien. De heer had recht om een deel van deze inkomsten te innen.
Ook de windmolen waar graan gemalen werd was van de heer waar voor betaald werd. Voor het gebruik van wind en water moest door de overige molens belasting betaald worden.
De heerlijkheid werd in 1741 uitgebreid met meer land dat gewonnen werd op de waarden. Willem Bentinck liet in 1741 daarvoor een watermolen bouwen die deze polders droog kon houden.
Papiermolens
Aan de beken werden begin 17e eeuw papiermolens gebouwd. De papiermakers kwamen van elders en het vervoer van en naar de molens zorgenden voor contact met de “buitenwereld”.
Modelboerderij huis ter Aa
Cacaofabrikant J.W.F. Scheffer richte in 1908 de boederij op. Dit deed hij op gronden van het huidige Heveadorp. Toen onderdeel van heerlijkheid Doorwerth.
Nog voordat de pasteurisatietechnieken werden uitgevonden wilde hij een hygienische melkproductie beginnen. In die tijd was melk de oorzaak van verspreiding van ziektes.
De boerderij bestond uit stallen, fabrieksgebouwen, hooibergen, fouragegebouw, wagenloods, woon- en kantoorgebouwen, een badhuis, wasserij en een afzonderlijker energiecentrale.
Jagershuis
De heer Driessen Cacaofabrikant bewoonde het Jagershuis aan de Italiaanseweg. Helaas verwoest in de oorlog in 1944.
Die vreemde uitbouw op het huis was nodig voor de pijporgel van de heer des huis.
Toerisme
De 19e eeuw kende groeiende steden, industrialisatie en een groeiende middenklasse. Het zoeken naar de rust van de natuur werd een mode fenomeen. Doorwerth plukte daar de vruchten van.
Wandelen en kunstenaars
Vele bezoekers de prijsde stuwwal, uitzichten, stromende beekjes en de bossen van deze omgeving. De Oosterbeekse school vormde zich romdom het vastleggen van deze uitzichten.
Deze kunststroming kende maar een korte periode van bloei. begin 20e eeuw werd dit opnieuw leven in geblazen door de vereniging “Pictura Veluvensis”.
Bereikbaarheid: Station Wolfheze
De heer van Doorwerth van Brakell had onderhandeld met de spoorwegmaatschappij dat er op het land dat hij verkocht aan hen een station geplaatst zou worden. Hiermee kon hij zijn bezoek een passend welkom geven.
Dit station bied nog steeds toeristen makkelijk toegang tot deze omgeving.
Plannen voor nieuwe villa’s
De kinderen van de laatste heer van het kasteel van Doorwerth verkochten grond aan de Nederlandsche Export maatschappij van de Vereening voor Landkolonisatie.
Zij plande de grond klaar te maken voor eenvoudige villa’s. De percelen waren al in de voorbereiding, maar een bosbrand gooide roet in het eten. Deze plannen zijn toen gestaakt.
De tweede wereld oorlog
De tweede wereld oorlog en met name de slag om Arnhem heeft het hele gehucht bij het kasteel in puin achter gelaten. De huizen zijn nooit meer opgebouwd. De renovatie van het kasteel heeft 37 jaar geduurd.
Het huidige dorp
In 1955 is het dorp nieuw leven in geblazen toen de gemeente Renkum een gebrek kreeg aan bouwgronden.
